Kuifje in Indië, eeuh Rutte in Indonesië, en mijn moeder hanteert het rode potlood

Naar aanleiding hiervan maar eens met mijn moeder gebeld en een paar van haar antwoorden meegenomen in mijn verhaaltje. Daarna heb ik het haar voorgelegd en toestemming  Nou, vooruit dan maar. gevraagd het te publiceren en of ze onjuistheden zou willen corrigeren. Ze is ijverig tekeer gegaan met het rode potlood.

Rutte is momenteel in Indonesië vandaar dat er extra aandacht is voor dat land. Rutte zal wel gevraagd worden om excuses te maken voor 'onze' misdragingen daar, zodat we ook nog herstelbetalingen mogen geven.

Waar men in de Nederlandse pers normaliter maar weinig over hoort, en Rutte dan ook vast geen excuses en schadevergoeding voor zal vragen, is de Bersiap periode. Gister werd ik er op twitter aan herinnerd, doordat ik een artikel uit Trouw onder mijn neus geduwd kreeg.

Hier kunt u het zien. Volkskrant en Telegraaf verwijzen naar het interview. Bersiap was de periode na de Japanse capitulatie, 15 augustus 45 tot ergens in november 46. Gister reageerde ik op twitter niet helemaal correct. Ik zei dat mijn opa, die net uit een jappenkamp kwam, in Nederland niet van boord mocht maar eerst nog een keer terug moest naar Indië om meer Nederlanders op te halen, hij was stuurman op een heen- en weerboot. Ik zat als jochie bij em op schoot en meende me het op die manier te herinneren.

Dat zal komen, omdat het me altijd bij is gebleven dat hij zijn dochter, mijn moeder, pas voor het eerst zag toen ze al 6 was. Mijn moeder (van september 1940, in mei 40 dus nog een foetusje) en haar moeder waren in Nederland toen hier de oorlog uitbrak en mijn opa in Indië en die kon toen niet meer terug.

Ik heb der toch maar even gebeld, want ik wil tenslotte geen onzin verkondigen, en ze vertelde me dat het iets anders zat. Mijn opa mocht niet terug naar Nederland -inmiddels wist ie wel van het bestaan van zijn dochter en dat ze de oorlog overleefd hadden- omdat hij moest helpen bij de repatriëring. Daarom mocht ie pas als één van de laatsten terug naar Nederland.

Opa was geen stuurman, maar bootsman, kreeg, omdat hij dat graag wilde, begin 1940 een baan aan de wal in Tandjong Priok (haven van  Batavia) als pakhuismeester (later chef etablissementen). Mijn moeder zou op 10 juni 1940 naar Indië gaan met de Johan van Oldenbarnevelt, maar hier brak de oorlog uit op 10 mei en zij kon niet meer weg en hij mocht niet meer hier naar toe.

Na de oorlog moest mijn vader, omdat hij bij een scheepvaartmaatschappij werkte, eerst zorgen, dat de meeste repatrianten verscheept werden naar Holland en daarna mocht hijzelf in februari 1946 naar Holland.

Ik was toen vijf en een half. In 1943 had mijn moeder trouwens via het Rode Kruis een officieel overlijdensbericht gekregen, dat mijn vader was overleden, maar dat bleek later iemand te zijn met dezelfde naam.

Mijn vader heeft via het zoontje van een broer van mijn moeder gehoord, dat hij een dochter had. Dat jongetje, 10 jaar oud, was bij zijn moeder, mijn tante, weggehaald uit het Jappenkamp en moest op die leeftijd naar het mannenkamp, waar hij heel toevallig bij mijn vader terecht kwam. Zijn vader, mijn oom, broer van mijn moeder, marineman, was omgekomen met de slag in de Javazee. Zij woonden vroeger in Soerabaya.

Er werden in 1945/1946/1947 heel veel mensen gerepatrieerd, mensen zochten hier een nieuw bestaan, waren vaak veel familie kwijt geraakt, waren Nederlanders en Indische Nederlanders, die natuurlijk ook gewoon de Nederlandse nationaliteit hadden. Waren ook vaak uitgezonden voor Nederlandse bedrijven. Sommigen gingen later terug naar Indië, zoals wij en anderen bleven hier, mede, omdat ze dachten, dat het hier een betere toekomst zou geven. Ze waren over het algemeen ook heel Koningsgezind, trouw aan Oranje, de meesten waren ook heel Nederlands opgevoed en opgegroeid.

Ik vroeg mijn moeder daarnet of die Nederlanders terug wilden vanwege bersiap, maar dat was niet zo volgens haar. "Ze waren moe, uitgehongerd, verzwakt en wilden naar huis." "Het waren voornamelijk de Indische Nederlanders die het slachtoffer waren."
 Het was natuurlijk wel weer een soort oorlogstoestand, die Bersiap periode, direct na de oorlog met de Jap. Nu waren het de Indonesische vrijheidsstrijders, de Pemuda’s,  die Nederlanders, maar voornamelijk Indische Nederlanders belaagden op een vreselijk wrede manier, er werd veel gemoord. Wie niet vóór hen was, werd rigoureus uit de weg geruimd. Vandaar dat velen bescherming zochten en kregen in de kampen, die er nog waren. De Gurkha’s en Britten, maar zelfs ook de Japanners beschermden hen. De Pemuda’s vonden de Indische Nederlanders een soort verraders, Nederlandse nationaliteit, maar hun roots in Indië. Uiteindelijk moesten ze ook kiezen welke nationaliteit ze wilden. Velen kozen voor het Nederlanderschap en gingen dus naar Nederland, sommigen, die hun bestaan daar natuurlijk ook hadden opgebouwd, twijfelden, kozen eerst voor Indonesië, werden Warga Negara’s genoemd, kregen later spijt en gingen jaren later alsnog als spijtoptanten naar Holland, in de jaren vijftig.  
 

Ik: "Was het niet zo dat nadat de Europeanen -Nederlanders- uit de kampen kwamen, ze aangevallen werden door pemoeda's en dat de Britten (die eerder ter plekke waren dan de Nederlanders) ze weer terug wilden in de kampen, zodat ze ze daar konden beschermen en dat de Indische Nederlanders daar niet in mochten en daardoor meer risico liepen?" Nou, volgens mij mochten Indische Nederlanders daar ook wel in. Maar voor het zover was, waren er al velen gemarteld en/of afgeslacht.
Ma: "Ja, dat klopt. Het was zelfs zo dat de Jappen -inmiddels zegt ze Japanners, maar dat was lang niet zo- ingezet werden om de kampen te bewaken."
Ik: "Dus het was er niet heel prettig vanwege de opstand en daarom wilden ze terug naar Nederland?"
Ma: "Nee, er was chaos, dat had niks te maken met opstand. Er was weer een oorlogssituatie en velen liepen gevaar. Ja, dat heeft natuurlijk wel te maken met “opstand”, vrijheidsstrijd door met name jonge Indonesiërs. Als reactie op dit alles kwamen er de politionele acties, mede, omdat Nederland nog niet de staat Indonesië wilde erkennen.

Ik: "Chaos en opstand?" Zoek maar eens op internet onder “Merdeka”.
Als kind ben ik kennelijk erg beschermd, heb dit alles niet zo meegekregen, zag wel soldaten en geweren, maar vond dat kennelijk normaal, want dat was hier in de oorlog ook al zo.  En over dit soort zaken spraken mensen van mijn ouders generatie niet zo makkelijk, ook niet over de Jappenkampperiode.
Ma: "Er is veel om te doen nu, ook vanwege de film 'Buitenkampers', die net is uitgekomen. Het is echt een hype (ze gebruikte een ander woord), ik lees er veel over in/op (wat is het eigenlijk) de Indische nieuwsgroepen waar ik 'lid' van ben." Buitenkampers gaat wel over een andere periode, jaren ’42 – ’46. Gaat over mensen, die door hun Indisch bloed buiten de kampen bleven in de oorlog, maar net zo hard getroffen werden.
Klein stukje Bersiap komt daar wel in voor. Ze hopen ooit nog een vervolgdocumentaire  te maken, juist over deze periode , als ik het goed heb begrepen.
Ik: "Ok, zal ik je een linkje sturen van het artikel in Trouw?"

Zo zie je maar, mijn herinneringen kloppen niet altijd en zelfs een simpel telefoongesprek kan ik nog niet fatsoenlijk weergeven zonder het te verdraaien.


Buitenkampers:

Trailer, 2 minuten:
http://www.youtube.com/watch?v=MRQkKZaWYOw 

Samenvatting van 20 minuten



Meer links:

DE GENOCIDE VAN DE INDISCHE NEDERLANDERS EN DE POSTKOLONIALE DOOFPOT VAN ONZE REGERINGEN!, door Real Predictor, 19-11-13

Archief van tranen

‘Moord op duizenden (Indische) Nederlanders was genocide’, Indisch4ever, 18-11-13

Bersiap-periode (1945-1946),